Eşlik Eden Hastalıklar
AS, kronik iltihaplı bir eklem hastalığı olmak ile birlikte eklemler dışında şikayetlere ve hastalıklara da neden olur.
Eklem şikayetleri dışında AS hastalarında hafif ateş yüksekliği, iştahsızlık, halsizlik ve kilo kaybı gibi genel şikayetler görülebilir. Bu şikayetler AS hastalığın şiddetine ve AS’ye eşlik eden hastalıkların durumuna göre artıp azalabilir.
Ek olarak, yapılan çalışmalara göre AS hastalarında; göz, akciğer, kalp, böbrek, sindirim sistemi ve sinir sistemi ile ilgili şikayetler de olabilmektedir.
Göz şikayetleri:
Eklem dışında en sık görülen şikayetlerden biridir. Yaklaşık her 10 hastanın 4’ünde göz ile ilgili şikayetlere rastlanır. Göz şikayetleri genellikle; tek gözde, ani başlayan, kendi kendine geçen kızarıklık, ağrı, yanma, görme bulanıklığı, sulanma ve batma hissi şeklinde görülür. Göz şikayetleri erkeklerde daha sık olur.
Akciğer şikayetleri:
Yaklaşık 10 hastanın 1’inde görülür. Genellikle öksürük ve nefes darlığı şikayetleri görülür. Akciğer şikayetlerin nedeni AS hastalığına bağlı olarak kaburga ve sırttaki omurgaların hareketlerinin ve esnekliğinin azalmasıdır. Solunum egzersizleri ve fiziksel aktiviteler akciğer şikayetlerinin önlenmesinde ve rahatlatılmasında önemlidir.
Kalp şikayetleri:
Kalp şikayetleri genellikle AS hastalığının ilerleyen dönemlerinde görülür. Genellikle kalp kapaklarındaki ve kalpten çıkan kanı taşıyan büyük atardamardaki (aort) yapısal bozukluklar veya iltihap nedeniyle ortaya çıkar. Kalbi etkileyen hipertansyion, troid hasatlığı ve şeker hastalığı gibi hastalıkların da AS hastalarında sık görüldüğü bildirilmektedir. Bu nedenle AS hastalarında kalp hastalıklarının gelişebileceği unutulmamalıdır.
Böbrek şikayetleri:
AS’de böbrek şikayetleri sık görülmez. Kullanılan ilaçlara veya AS hastalığına bağlı gelişebilecek böbrek hastalıkları kan ve idrar testleri ile takip edilir.
Bağırsak şikayetleri:
AS hastalarında karın ağrısı, ishal gibi bağırsak şikayetleri görülebilir. Hatta AS hastalarının iltihaplı bağırsak hastalıklarına yatkın olduğu da kabul edilmektedir. Fakat bu oran 100 AS hastasından 1’inde görülecek kadardır. AS hastalarının bağırsak bariyerlerinde (mukozasında) farklı derecelerde bozulmalar olsa da AS hastalarının büyük çoğunluğunda bağırsak şikayetleri görülmez.
Sinir Sistemi şikayetleri:
AS hastalığına bağlı eklemlerdeki ve omurdaki kemik bozulmalarına bağlı olarak sinirlerde sıkışma meydana gelebilir. Bu durum daha çok hastalığın çok ilerlediği kişilerde görülür. Sinir sıkışmasına bağlı olarak hasta ağrı, hissizlik, reflekslerde azalma hissedebilir. Sinir sistemi şikayetleri olan hastalar görüntüleme testleri (röntgen, MR, tomografi, ultrason) ile takip edilir.
Osteoporoz (kemik erimesi) şikayetleri:
AS, kalça ve bel kemiklerindeki iltihaplara bağlı gelişen kemik kaybı ile de ilişkilidir. Kemik kaybı özellikle bel kemiklerinde (omurgada) olmaktadır. Osteoporoz AS’nin sık eşlik eden bir durumdur ve hastanın yaşı ve hastalık süresi arttıkça sıklığı da artmaktadır. Gelişen kemik erimesi (osteoporoz) nedeniyle AS hastalarında kırıklar meydana gelebilmektedir. Riskli hastalarda kemik yoğunluğunun ölçüldüğü testler kullanılmaktadır.
AS’ye eşlik eden tüm hastalıklar AS hastalarının tedavisini güçleştirmektedir. Bu nedenle AS hastalarının takip ve tedavisinde eşlik eden hastalıklar da her zaman göz önünde bulundurulmaktadır.
Kaynaklar:
Em S, et al. Dicle Medical Journal. 2014;41(4):662-666.
Moltó A and Nikiphorou E (2018) Comorbidities in Spondyloarthritis. Front. Med. 5:62.